Wady zgryzu: kiedy pomoże ortodonta?

Ortodonta trudni się leczeniem wad zgryzu oraz nieprawidłowości i krzywych zębów. Co należy wiedzieć? Wada zgryzu opiera się na nieprawidłowym ulokowaniu zębów lub szczęki, co z kolei jest prostą drogą do znaczących problemów z wymową, zaburzenia symetrii twarzy – oddziałując negatywnie na wygląd i będąc źródłem kompleksów w późniejszym wieku. Przebieg korekcji wady zgryzu jest długotrwały i zajmuje średnio około 2 lat.

Przyczyny powstawania wad szczęki

Wady zgryzu grupuje się na wrodzone i nabyte. Do zniekształcenia żuchwy może dojść już na początku rozwoju dziecka, jeszcze w trakcie ciąży, jednak zwykle są to złe przyzwyczajenia maluchów. Nieustanne ssanie kciuka czy nieodpowiednio wyprofilowanego smoczka, gryzienie przedmiotów (na przykład twardych zabawek), zgrzytanie zębami, czy oddychanie przez usta jest przyczyną deformacji szczęki. Także złe układanie dziecka podczas karmienia piersią, może wywoływać kłopoty. Na pierwszą wizytę kontrolną najlepiej zapisać dziecko w wieku około 7 lat. Dzięki temu ortodonta szybko wskaże możliwe zmiany oraz zadba o odpowiedni rozwój dziecka.

Dlaczego wizyta u ortodonty jest ważna?

Nieleczenie lub lekceważenie wady prowadzi do jej nasilenia, a to z kolei podwyższa ryzyko seplenienia i krzywizny zębów oraz może sprawiać kłopot w spożywaniu pokarmów, a nawet oddychaniu. Niewłaściwy układ szczęki oznacza bóle zębów, ich rozchwianie lub przedwczesne wytarcie. Sprzyja to także kumulowaniu kamienia nazębnego oraz może być przyczyną powstawania chorób dziąseł, próchnicy, czy paradontozy.

Rodzaje wad zgryzu

Tyłozgryz – najczęstsza wada zgryzu. Dolne zęby ukryte są za zębami górnymi, przy czym zęby przednie nie stykają się wzajemnie. W niektórych przypadkach górne siekacze są wykrzywione w kierunku górnej wargi, a twarz zniekształca się poprzez cofnięcie żuchwy.

Przodozgryz – w tym przypadku to górne zęby są cofnięte. Powstaje widoczne wysunięcie brody na przód.

Zgryz krzyżowy – zarówno zęby dolne jaki i górne, zachodzą na siebie nieregularnie na niektórych odcinkach lub w całym łuku zębowym.

Zgryz głęboki – górne zęby zachodzą i przykrywają 2/3 wysokości zębów dolnych. Wpływa to na zniekształcenie twarzy ze względu na zmniejszenie dolnego odcinka. Tak rozstawione zęby zbytnio się ścierają,  co jest powodem chorób dziąseł i przyzębia.

Zgryz otwarty – zęby wcale nie stykają się ze sobą. Wada utrudnia w żuciu pokarmu, a także w prawidłowej wymowie – zwłaszcza spółgłosek przedniojęzykowo zębowych (t, d, s, z, dz, c, n, ł). Skutkiem zgryzu otwartego jest wydłużenie twarzy i niedorozwój szczęki.

Stłoczenia zębów – pojawiają się wtedy, gdy zęby są zbyt duże w stosunku do zębodołów. Wyrastają poprzekręcane lub w nieodpowiednich miejscach, ze względu na brak przestrzeni w jamie ustnej.

Zęby odseparowane – pomiędzy zębami pojawiają się widoczne szpary, wynikające z nadmiaru miejsca w szczęce.

Jak poprawić wady zgryzu? Kiedy pomoże ortodonta?

Leczenie wady zgryzu zazwyczaj rozpoczyna się od chwili wyrżnięcia zębów stałych, czyli około 11 roku życia, choć ortodonci doradzają zadbanie o odpowiedni zgryz w każdym wieku. Szczęki dzieci są znacznie bardziej plastyczne, niż szczęki osób dorosłych, dlatego leczenie jest łatwiejsze i zmniejsza się ryzyko bólu lub powikłań, jednak korekcja zębów jest dostępna dla każdego.

Rodzaje aparatów na zęby

Aparaty na zęby dzielą się na stałe — przyklejane do zębów specjalistycznym klejem oraz ruchome — możliwe do samodzielnego zdejmowania. Aparaty ruchome są częściej stosowane u dzieci, niż u dorosłych.

Aparat tradycyjny, metalowy — siłą, która prostuje wadę, jest w tym przypadku łuk połączony z metalowymi zamkami, które przykleja się do poszczególnych zębów i przytwierdza przy użyciu ligatur ortodontycznych. Dla urozmaicenia, szczególnie dla młodszych pacjentów, istnieje możliwość wyboru wielokolorowych ligatur. Dla ceniących większą estetykę dostępne są warianty z zamkami ceramicznymi, porcelanowymi, szafirowymi lub kryształowymi, które są niewidoczne na tle zębów. Sprawdzają się zwłaszcza u posiadaczy białych zębów.

Aparat lingwalny — zakładany jest odwrotnie niż ten tradycyjny, bo od wewnętrznej strony jamy ustnej. Wykonywane są dla każdego pacjenta indywidualnie i niwelują wstyd związany z noszeniem aparatu na zębach, bo ten jest niewidoczny. Minusem tego aparatu jest początkowa trudność wyraźnego mówienia.

Aparat samoligaturujący — ten model aparatu ortodontycznego różni się od innych budową. Łuk ortodontyczny przytrzymuje zestaw klapek, dzięki czemu drut jest ruchomy, a korekcja wady zgryzu trwa krócej.

Aparat Clear Aligner — to przezroczysta nakładka na zęby dopasowywana indywidualnie, która jest dobrym rozwiązaniem dla osób, które cenią estetykę. Aparat jest praktycznie niewidoczny, a dzięki możliwości zdjęcia go samodzielnie, jest łatwy w utrzymaniu higieny.

Ile zapłacisz za aparat ortodontyczny?

Ceny aparatów ortodontycznych są zależne od wybranego rodzaju. Najtańszymi aparatami są te tradycyjne. W ich przypadku ceny za jeden łuk rozpoczynają się od 1200 złotych. Nowsze rozwiązania, bardziej komfortowe – niemetalowe czy przezroczyste — są znacznie bardziej kosztowne. Ich ceny wahają się od 3 do 6 tysięcy. Koszt najdroższych aparatów ortodontycznych może dochodzić do 9 tysięcy .  Aparaty na zęby są też dostępne do wzięcia na raty. W koszt leczenia trzeba także wliczyć koszty wizyt kontrolnych, których ilość jest współzależna z czasem leczenia. Leczenie ortodontyczne może być finansowane przez NFZ dla dzieci poniżej 12 roku życia i tylko w przypadku aparatów ruchomych.

Jak dbać o zęby podczas noszenia aparatu ortodontycznego?

Dbałość o zęby  w trakcie noszenia aparatu jest niezwykle ważna. Aparat może początkowo zawadzać, ze względu na to, że znacznie łatwiej przyklejają się do niego resztki posiłku. Należy myć zęby po jedzeniu i wystrzegać się pokarmów, które mogą przyklejać się do zamków i powodować ich odczepienie. Z kolei twarde produkty mogą trwale uszkodzić aparat.